NOVI SAD – Poslanice i poslanici Lige socijaldemokrata Vojvodine podržali su danas usvajanje Predloga pokrajinske skupštinske odluke o polaganju prijemnog ispita, odnosno ispita za proveru sklonosti i sposobnosti za upis na visokoškolsku ustanovu na jezicima nacionalnih manjina - nacionalnih zajednica.



Takođe, u paketu su podržane i odluke o dodeli budžetskih sredstava organima i organzacijiama u čijem radu su u službenoj upotrebi jezici i pisma nacionalnih manjina -nacionalnih zajednica, kao i odluku o dodeli budžetskih sredstava organizacijama nacionalnih manjina - nacionalnih zajednica. Kako je tokom rasprave ukazao poslanik LSV Aleksandar Marton, nijedan susret sa predstavnicima međunarodnih organizacija koji se održava u zgradama pokrajinske administracije ne prođe bez pohvale na račun višejezičnosti i multikulturalnosti, ali se mora učiniti korak dalje, otkloniti manjkavosti i raditi još bolje. 

Slediti primere iz prošlosti

– Ova odluka ne predstavlja puko izmišljanje tople vode. Podsetiću da su ovakva rešenja postojala i pre 25 godina kada je sistem zaštite prava nacionalnih zajednica u tadašnjoj državi, pre svega u tada SAP Vojvodini, bio na najvišem mogućem nivou i verovatno je bio najbolji u Evropi. Dakle, imamo put kojim treba ići i samo ga treba slediti – naveo je Marton dodajući da će poslanice i poslanici LSV pratiti i sprovođenje usvojenih odluka. Kao dobar primer naveo je praksu Učiteljskog fakulteta u Somboru i ponovio da se u državnim, pokrajinskim i lokalnim institucijama mora osnažiti položaj službenih jezika nacionalnih zajednica.

–  Taj jezik mora biti ravnopravan i u školi i u fakultetu i u gradskoj upravi i u policiji i na tabli na ulazu u naseljeno mesto. To nalaže Ustav, zakon i Statut AP Vojvodine, ali i realnost multikulturne, višenacionalne Vojvodine – naveo je Marton. 

Ustav, zakoni i konvencije

Poslanik LSV je upozorio da je pravni osnov za donošenje ove skupštinske odluke sadržan u Statutu APV, gde je regulisano da se AP Vojvodina stara o ostvarivanju ljudskih i manjinskih prava. Takođe, položaj i prava građana pripadnika nacionalnih zajednica - nacionalnih manjina, uređen je Ustavom Republike Srbije, Zakonom o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina, kao i  drugim zakonima i propisima, ali i konvencijama čiji je Srbija potpisnik, poput Evropske povelje o regionalnim ili manjinskim jezicima i Okvirne konvencije za zaštitu nacionalnih manjina. 

– Zemljama članicama se nalaže da, gde god je to moguće, preduzmu mere u oblasti obrazovanja, negovanja kulture, istorije, jezika i vere svojih nacionalnih manjina. To je regulisano članom 12. konvencije – naveo je poslanik LSV. Istakao je i da navedenom odlukom Sklupštine AP Vojvodine regulisano da je visokoškolska ustanova dužna da omogući polaganja prijemnog ispita na jeziku nacionalne zajednice koji je na teritoriji AP Vojvodine i opštinama na teritoriji AP Vojvodine u službenoj upotrebi.  

– Pošto su u AP Vojvodini u službenoj upotrebi, pored srpskog i mađarski, slovački, rusinski, rumunski i hrvatski jezik, a u određenim opštinama i bugarski, makedonski, češki i crnogorski,  svršeni srednjoškolci imaju pravo da na ovim jezicima polažu prijemne ispite. Do sada se pokazalo da su ta prava bila kršena – rekao je Marton. Upozorio je i da se mora zaustaviti negativni trend odlaska mladih iz zemlje, jer oni moraju biti pokretačka snaga društva. 

– Naravno da nepoštovanje prava na službenu upotrebu jezika nacionalnih zajednica nije jedini razlog odlazaka iz zemlje, ali smatramo da se kvalitetnijim regulisanjem ovog pitanja može postići povećanje procenata studenata koji se školuju u Srbiji, a ne u Bratislavi, Budimpešti, Temišvaru ili Beču – rekao je Marton. Upozorio je da je analiza stanja na visokoškolskim ustanovama u AP Vojvodini pokazala da su mnogi fakulteti redovno koristili mogućnost oslobađanja obaveze od organizovanja prijemnih ispita na jezicima nacionalnih zajednica, pozivajući se na nedostatak kadrova za ocenu znanja prijavljenih kandidata na određenim jezicima nacionalnih zajednica, čime su kandidati koji su svoje srednješkolsko obrazovanje stekli na nekom jeziku nacionalnih manjina stavljeni u neravnopravni položaj. 

– Radi prevazilaženja takvog stanja, dobro je što se pristupilo donošenju nove pokrajinske skupštinske odluke koja će mnogo više voditi računa o poboljšanju stanja i u samoj praksi. Nema izgovora za nepoštovanje prava nacionalnih zajednica – istakao je Marton ocenjujući da naši sugrađani Mađari, Slovaci, Rusini ili Makedonci, nisu samo ukrasni cvet koji je za prikazivanje i divljenje, nego i ravnopravni građani ove države sa svim pravima i obavezama.

(BILSV, 08. 04. 2015)